Greenity nr. 1

Greenity nr. 1

9 november 2017

48 Ontwikkelingen exportmarkt in kaart gebracht Nieuwe spelers

12 LTO-voorzitter Marc Calon:

‘Nul emissie bijna onmogelijk’

14 DNA van de tulp in recordtijd ontrafeld

22 Deltacommissaris Wim Kuijken in nieuwe serie Water



professioneel partner voor boom en bloembollen kwekers!

Al sinds 1998 houdt de firma Jan-Pol zich met succes bezig met de verwerking van bloembollen voor de Nederlandse kwekers, eerder in samenwerking met Burger en de Blank en Arcazen. Wij als firma Jan-Pol gaan nu rechtsstreeks en op eigen titel verder. Jaarlijks schubben wij circa 10 miljoen leliebollen, daarbij hollen wij circa 2,5 miljoen hyacintenbollen en hebben wij kwaliteit en hygiëne hoog in het vaandel Wij beschikken over gespecialiseerd personeel en communiceren in Nederlands en Engels. Jan-Pol garandeert hoge hygiënestandaard en leveringen binnen afgesproken termijn. Neem geheel vrijblijvend contact met ons op voor een scherpe oerte. Wij gaan graag voor u aan de slag!” Bij Jan-Pol bent u aan het juiste adres voor deze diensten. Bel of stuur ons een e-mailbericht voor een geheel vrijblijvende oerte.” website: www.leliesschubben.nl [email protected] staan op ons bedrijf!

Fred Steenvoorden: +31 653 719 915 Jan Falkowski: +48 602 136 815

bbv-steenvoorden 160922.indd 1

22-09-16 16:20

GMN Crop ´Samenvooruit in teeltregistratie´ Registeren in 4 stappen: 1. Intekenen gewasperceel 2. Invoeren gewasbespuitingen 3. Controle op toepassingsvoorwaarden (Ctgb) 4. Diverse rapportages

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Geert Steenhuis | 06 - 8253 0759 | [email protected]

Onderzoek | Advies | Assortiment | Service

[email protected] | www.gmnbv.nl | tel. 0223-690111

I NHO U D

10 ‘Schouten deugt’ Portret minister van landbouw

51 Vaste planten Agapanthus

26 Het kwartje is gevallen Meiland bv

In dit nummer 8 Uitgevers over Greenity 10 Portret minister van landbouw Carola Schouten 16 Heetstook als alternatief 20 Snellere detectie met ruimtevaarttechnologie

Rubrieken 6 In de media 11 Column John Boon 12 In gesprek Marc Calon 19 Tech&Mech 25 5 minuten Jeroen Noot 28 KAVB 33 Ooit 34 Vakvenster 39 Boekrecensie 42 CNB 51 Vaste planten Agapanthus 56 Hobaho 61 Teeltadvies 66 Gadgets

34 Vakvenster Dahlia’s rooien

21 Goed en genoeg water 26 Meiland bv siergrassen 36 Eilandbreed erfemissie verminderen

40 Bodemverbeteraars 50 Basisonderwijs krijgt vier YouTubefilms 52 Zuiveringsplicht glastuinbouw 55 Anthos studieclub voor bedrijfsleiders

Op de cover 12 LTO-voorzitter Marc Calon: ‘Nul emissie bijna onmogelijk’ 14 DNA tulp in recordtijd ontrafeld 22 Wim Kuijken: ‘Samen de puzzel leggen’ 48 Nieuwe spelers exportmarkt

9 november 2017



9 november 2017

GOED BEWAREN = VERANTWOORD BEHEERSEN Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezonde bol.

• Voorkomt dode hoeken • Degelijke beschermkorf biedt minimale vervuiling en maximale luchtopbrengst • Betere luchtverdeling • Epoxy gecoate beschermkorf PLAFOND VENTILATOR

Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

Ook leverbaar met:

• Fijnmazige beschermkorf • Diverse ophanghaken voor solide bevestiging

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT • Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708 [email protected]

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

Greenity, voor ondernemers met ambitie. Daar kunnen wij ons helemaal in vinden. Gefeliciteerd!

Bloembollen breed toegelaten

De juiste chemie voor perfecte onkruidbestrijding

BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

VOO RWOO R D

Taadaa!

Jeannet Pennings — Hoofdredacteur

Daar is ‘ie dan, de eerste editie van Greenity. Een nieuwe naam voor een vertrouwd vakblad in een ander jasje. We hebben gekeken naar zaken die de leesbaarheid verhogen, zoals het lettertype en kleurgebruik, maar ook naar de inhoud en indeling. Sommige onderdelen van het blad vindt u terug op een andere plek, in een andere vorm of zijn vervan- gen door een nieuwe rubriek. Pagina 6-7 is voortaan de vaste plek voor ‘In de media’ met – zoals de naam al doet vermoeden – een bundeling van datgene wat afgelopen weken opviel in de media. Actualiteiten delen we online, als nieuws ook echt nieuws is. Op deze plek in het blad ook het redactioneel commentaar, de uitkomst van de stelling op de website en de agenda. In de rubriek ‘In gesprek’ (voorheen Visie) bevragen we experts van binnen en buiten de sector over actuele zaken die de sector raken. Nieuw zijn de rubrieken ‘Tech & Mech’ waar ontwikkelingen op het gebied van tech- niek en mechanisatie structureel aandacht krijgen en ‘5 minuten’, waarin u in korte tijd leest over een collega uit het vak. Wat goed is moet je koesteren en daarom vormt ‘Vakvenster’ nu het hart van het blad. Verder hebben de ‘Column’ en ‘Boekrecensie’ meer ruimte gekregen, zoomt de rubriek ‘Vaste planten’ in op het brede en kleurrijke sortiment, en is het ‘Teeltadvies’ nu achterin te vinden, overzichtelijk als naslagwerk. Hekkensluiter dit keer is de pagina ‘Gadgets’, een verzameling van leuke en handige producten, tools en oplossingen. Door het blad heen treft u de bijdragen van de KAVB, CNB, Hobaho en Anthos, als vooraanstaande sectorpartijen. De vernieuwde pagina’s zijn duidelij- ker te onderscheiden van onze redactionele pagina’s. Tot slot, daar waar het allemaal mee begint, de co- ver. Dit keer de hand met Nerine, als beeldmerk van Greenity, de volgende keer... Ach, laat u verrassen!

9 november 2017 VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactiehoudtzichhetrechtvoorom ingezondenbrievenenmededelingennietteplaatsendanweltewijzigenof intekorten.Overnamevanartikelen,berichtenof fotografie isuitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Greenity is een voortzetting van het tijdschrift BloembollenVisie (2003-2017). BloembollenVisie ontstond uit een samenvoeging vanMarktVisie (CNB) en Bloembollencultuur (KAVB). REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Lilian Braakman en René Bouwmeester (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas. VORMGEVING: FilieNicola en Lianne van ’t Ende. UITGEVERS: KAVB en CNB. ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160AA Lisse, tel. 0252-431 117 of 0252-536 966 (kantoor A. Dwarswaard), www.greenity.nl, [email protected]. ABONNEMENTEN: (excl. 6%BTW): Nederland € 265,– per jaar, Europa € 285,– per jaar, buiten Europa € 315,– per jaar. Aan- of afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431 173, [email protected]. Meer info over abonnementen op www.greenity.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected].



9 november 2017

VA N D E R E D A C T I E

In de media L EE S HE T LAAT S T E N I EUWS OP WWW.GREEN I T Y. NL

Stilstand is achteruitgang

Lilian Braakman - redacteur [email protected]

Als u dit leest, is de nieuwe website van Greeni- ty online. Voor u misschien niet zo’n ‘big deal’ als voor mij. De afgelopen periode ben ik sa- men met anderen volop met de website bezig geweest. Ik ben dan ook hartstikke blij en trots dat hij er eindelijk is! En in hippe taal: props voor Why ICT Group, het bureau dat de website voor ons heeft gebouwd. En voor onze ICT-afdeling. Maar waarom eigenlijk een nieuwe website? We hadden ook gewoon een ander logo op onze huidige website kunnen zetten, toch? Dat had gekund. Maar in het door ons gehou- den lezersonderzoek gaf u aan wat u miste op de website. Dat was niet realiseerbaar met de oude website. Iets simpels als een film afspelen op de website: dat was geen optie. Terwijl wij met film u juist net iets kunnen meer laten zien. Want soms zegt beeld meer dan tekst. En het kan een hele mooie aanvulling zijn op een artikel in het blad. Op de nieuwe website is er gelukkig wel de ruimte om films te laten zien. Dat is niet het enige. Met één klik het volgende nieuwsbericht lezen was ook een grote wens: en dat kan nu! Er zijn nog veel meer nieuwe dingen op de website te vinden, maar het is vooral gebruiksvriendelijker gemaakt voor u. Neem gerust een kijkje op www.greenity.nl. De website is nog niet klaar. Er komen gaan- deweg plannen bij of ideeën hebben meer tijd nodig. Wat ik alvast kan vertellen, is dat er in de toekomst een optie komt om Greenity on- line te lezen. De rest zal u te zijner tijd zelf ontdekken.

Narcissen voor uitvaart Thaise koning

VOORHOUT – Ze stonden afge- lopen weken wereldwijd in de spotlights: de narcissen van W.F. Leenen & Zn bv uit Voorhout. Maar liefst 200.000 stuks zijn er gebruikt voor de crematieplech- tigheid van de Thaise koning Bhu- mibol. Hij overleed op 13 oktober 2016 op 89-jarige leeftijd. Ruim een jaar later vond de vijf dagen durende uitvaart plaats in Bang- kok. Het mocht wat kosten: bijna 77 miljoen euro. De Thaise koning was van jongs af aan liefhebber

van narcissen. In zijn verkerings- tijd gaf hij ieder weekend een bos aan zijn vriendin. De kleur van het Thaise koningshuis is tevens geel. Leenen heeft de narcissen ge- teeld in Australië en Nieuw Zeel- and en de bollen in Nederland ge- prepareerd. New Fashion Flowers uit Ban Pong Thailand heeft de Narcissen geïmporteerd en geza- menlijk hebben de bedrijven de bloemen klaargestoomd voor de crematieplechtigheid.

Finalisten Tuinbouw Ondernemersprijs

LISSE – De drie finalisten voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2018 zijn eind oktober bekend gemaakt. Het gaat om Royal Lemkes in Bleis- wijk (planten), De Lepelaar in Sint Maarten (voegingstuinbouw) en OK Plant in Naaldwijk (potplanten). Ze hebben met elkaar gemeen dat ze met visie inspelen op de snel veranderende maatschappij waarbij duur- zaamheid en economie goed samengaan. Er is een continue stroom aan innovaties en de ondernemers werken samen met partners om ook als sector beter te worden. Op 10 januari wordt op Keukenhof de winnaar bekend gemaakt tijdens de jaarlijkse bijeenkomst die in het teken staat van ‘samenwerken voor duurzaam resultaat’. Dit jaar was bloembollen- bedrijf JUB Holland de winnaar.

6

9 november 2017

Video’s Perennial Power

Agenda

14 t/m 17 november Expo AgroAlimentaria Mexico 14 november Go Café: Robogreen & Flowers 15 november Fertinnowa-event 22 t/m 24 november Horti China 23 t/m 25 november Eurasia Plant Fair/Flower Show, Istanbul, Turkije 23 november Informatiemiddag aanmelden RUB-middelen 28 t/m 30 november Tuinbouw Relatiedagen Venray 2 december NAJK Inspiratiedag 7 december Algemene Ledenvergadering Royal FloraHolland 13 december Productbijeenkomst FPC Tulp 18 december LTO Boomkwekersdag 19 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos

HILLEGOM - De promotiegroep voor vaste planten Perennial Po- wer heeft drie video’s over vaste planten gemaakt. De video’s zijn bedoeld om consumenten te infor- meren en inspireren. Tv-tuinman Lodewijk Hoekstra presenteert de video’s en beantwoordt vragen als ‘Wat zijn vaste planten precies?’ en ‘Welke soorten siergrassen zijn er?’ De opname van de eerste video is gedaan in De Costerus- tuin, een historische botanische tuin uit 1930. De andere twee video’s zijn opgenomen bij Lode- wijk Hoekstra thuis. De gebruikte producten in de video’s zijn met zorg door verschillende Perennial Power-leden opgekweekt.

Jörgen Raymann plant tulpen

LISSE - Cabaretier Jörgen Raymann was 24 oktober te gast op Keukenhof om tulpen te planten. Hij deed dat op World Polio Day om aandacht te vra- gen voor het grootschalige vaccinatieprogramma tegen de ziekte poliomyelitis, kinderverlamming. Op Keukenhof plantte Raymann – samen met Keu- kenhof-directeur Bart Siemerink en leden van de Rotary – de zogenaamde End Polio Now-tulpen. In 2017 worden door de Nederlandse Rotarians voor de vierde keer doosjes met deze tulpen aan de man gebracht. In 2016 leverde dat ruim 400.000 euro op voor de strijd tegen polio.

► Kijk voor de volledige agenda op www.greenity.nl/agenda

Deel uw mening

Winactie: waar leest u Greenity?

LISSE – Om de nieuwe naam, lay-out en website met u te vieren, heeft Greeni- ty een winactie opgezet. We geven drie heerlijke taarten weg. Wat moet u doen om kans te maken op zo’n feestelijke prijs? Deel een foto van uw favoriete lees- plek op onze nieuwe Facebookpagina of Twitter (@hetvakblad) met de hashtag #greenity en win! Originaliteit wordt be- loond. Meedoen met de actie kan tot en met 26 november 2017.

9 november 2017 Bent u het daarmee eens of oneens? Vul uw antwoord in op www.greenity.nl. Iedere twee weken is een nieuwe stelling over een actueel onderwerp te vinden op de website van Greenity. Geef anoniem uw mening over deze stelling en zie hoe uw collega’s in het vak daar over denken. De eerste stelling luidt: ‘Zonder glyfosaat lukt het prima’

7

9 november 2017

‘Greenity is er voor het collectief’

De bloembollen- en vasteplantensector heeft een podium nodig waar informatie gedeeld wordt, specifiek toegesneden op de branche, objectief en betrouwbaar. Dat is de overtuiging van de uitgevers van Greenity, CNB en de KAVB. En gezien hun positie en rol in de sector, maken zij zich daar sterk voor.

Tekst: Jeannet Pennings | Fotografie: René Faas

‘B loembollenVisie wordt Greenity’, zo kopte twee weken geleden het persbe- richt waarmee het inmiddels vernieuw- de vakblad werd aangekondigd. De positie van de uitgevers, CNB en de KAVB, werd daarin benadrukt. Die staan op afstand en hebben uitsluitend een faciliterende rol. De verantwoorde- lijkheid voor de inhoud ligt bij de redactie. “Het is belangrijk dat het bloembollen- en vaste- plantenvak een objectief en betrouwbaar informa- tiepodium heeft”, legt CNB-directeur Leo van Leeu- wen uit. “Greenity moet die rol kunnen vervullen zonder rekening te houden met de directe belangen van CNB en de KAVB.” KAVB-directeur Prisca Kleijn beaamt dat. “Ondernemers in de sector hebben een vakblad nodig om op de hoogte te zijn van actualiteiten, achtergronden en discussies die van invloed zijn op hun bedrijfsvoering. Daarvoor is een onafhankelijke redactie van belang met een brede blik op de sector, en daarbuiten.” GEEN WINSTOOGMERK Greenity is van en voor het vak, vinden de uitge- vers. Vanuit hun posities – CNB als marktleider in de bemiddeling en de KAVB als belangenbehar- tiger – voelen zij zich geroepen om hiervoor de faciliteiten te bieden. Van Leeuwen: “Het is ook maar zeer de vraag of de bloembollen- en vas- teplantensector aantrekkelijk genoeg is om een vakblad op commerciële basis te exploiteren. Nu is het een platform zonder winstoogmerk. Het moet uiteraard wel z’n broek op kunnen houden om te kunnen blijven investeren in de toekomst.” “Als sector mogen we trots zijn dat we zo’n podium hebben”, vult Kleijn aan. “Eén platform waar

Prisca Kleijn: ‘Ambitie Greenity gaat verder dan alleen vakblad’

alles samenkomt.” Dat Greenity geen afzonderlijk rechtspersoon is – operationele zaken worden ge- faciliteerd vanuit CNB en de aansturing op formule en bedrijfsvoering geschied door het tweemanschap CNB en KAVB – doet niets af aan de autonomie van de redactie betreffende inhoud. Lezers moeten erop kunnen vertrouwen dat de nieuwsgaring niet gekleurd is. Dat is vastgelegd in het redactiestatuut. Voor specifiek CNB- en KAVB-nieuws hebben de organisaties hun eigen communicatiekanalen. Ook behouden zij eigen pagina’s in Greenity die met de nieuwe lay-out beter te onderscheiden zijn van de onafhankelijke content. PAKKEND EN FRIS De uitgevers zijn enthousiast over de nieuwe naam die de redactie gekozen heeft. Pakkend, fris en passend bij de ambitie die de redactie heeft. Kleijn: “Die gaat verder dan alleen een vakblad zijn voor de bloembollensector. In de naam Greenity zal de vasteplantensector zich meer herkennen en komt het internationale karakter van de sector tot uiting. Bovendien is er gekeken naar de toekomst van de sector. In de nieuwe titel schuilt het woord commu- nity; Greenity moet uitgroeien tot een platform.” Van Leeuwen vindt het goed dat gekozen is voor een neutralere naam ‘waarin de polderhistorie ontbreekt’. “Het is geen compromis meer, zoals BloembollenVisie jaren geleden is ontstaan.” De ambitie van de redactie van Greenity gaat verder dan alleen het uitgeven van het huidige vakblad. Dat noemt Van Leeuwen positief. “Als vakblad sta je, net als alle andere tijdschriften, voor een uitda- ging. We constateren nog steeds een behoefte aan



9 november 2017

WWW.GREENITY.NL Met de lancering van Greenity zal ook steviger ingezet worden op online communicatie. Waar het magazine nog meer dan voorheen het kanaal wordt voor de achtergronden en verdieping, zullen actualiteiten via de website, nieuwsbrief en sociale media ontsloten worden. Afgelopen periode is hard gewerkt aan de bouw van een nieuwe website – www.greenity.nl – die inmiddels in de lucht is. De nieuwe website is niet alleen een update qua ‘look en feel’, maar kent ook een reeks nieuwe func- tionaliteiten. “De gebruiksvriendelijkheid is bij de ontwikkeling leidend geweest”, vertelt web- en vakredacteur Lilian Braakman. “Een van de belang- rijkste eisen was dat de nieuwe website ‘mobiel’ zou zijn, oftewel goed lees- baar op je smartphone en tablet. Verder hebben we alle informatie makke- lijk vindbaar gemaakt.” CENTRALE PLEK Greenity.nl moet het online platform van de bloembollen- en vasteplanten- sector worden, de centrale plek waar actualiteiten ontsloten worden. “Met een duidelijke link naar ons magazine, onze socialemediakanalen en onze events. Komende jaren gaan we dit verder uitbouwen, maar nu al zijn de belangrijkste ingrediënten op de website te vinden. Naast het vertrouwde nieuws en de agenda, delen we beschikbare marktinformatie, artikelen, dos- siers, columns, het archief, boekrecensies, fotoreportages en ook films.” Met bewegend beeld kun je volgens Braakman bepaalde zaken nog beter duiden en verdieping bieden. “Afgelopen periode hebben we al met film geëxperi- menteerd. Dit integreren we nu in de website en gaan we verder uitbouwen.” INTERACTIE De verbindende rol die Greenity voor zichzelf ziet weggelegd, moet op het online platform tot uiting komen. Meer contact met de lezer en tussen vak- genoten onderling, is een van de ambities. “De nieuwe website verkleint de afstand tussen de lezers en de redactie; wij zijn heel benaderbaar. Verder hebben we op de homepage de stelling gelanceerd om de mening van vak- genoten over steeds wisselende onderwerpen te peilen. Ook sociale media zorgen voor meer interactie; we zijn nu actief op Facebook, Twitter, YouTube en Vimeo. Voor wie dat nog niet gedaan heeft, neem eens een kijkje. En maak dan gelijk van greenity.nl je startpagina”, zegt Braakman met een knipoog.

Leo van Leeuwen: ‘Mix van online en offline om lezer te bereiken’

een papieren uitgave, maar wel in combinatie met het toepassen van online kanalen om de lezer te be- reiken. Daarin moet Greenity een mix vinden. Live events liggen in het verlengde daarvan. Greenity biedt een podium voor de dialoog in het vak.” Wat betreft de papieren versie van het vakblad verwacht Kleijn dat deze komende jaren zijn meer- waarde zal behouden. “Het is iets waar mensen de tijd voor nemen, en daarmee hét kanaal voor de achtergronden. Tegelijkertijd moet je anno 2017 online actief zijne.” OP DE KAART HOUDEN Kleijn over de toekomst: “De wereld wordt steeds complexer, waardoor de behoefte aan objectieve informatie alleen maar groter wordt. Of dat digitaal is of op papier, dat zal de tijd leren.” Van Leeuwen: “Greenity ontwikkelt zich tot het informatieplat- form dat er aan bijdraagt dat we de Nederlandse bloembollen- en vasteplantensector op de kaart houden.” 

9 november 2017



9 november 2017

‘Schouten deugt’

Carola Schouten wordt minister van het nieuw te vormen departement Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De nummer twee van de ChristenUnie wordt tevens vice-premier. Toch is ze voor velen een onbekende. Wie is Carola Schouten en wat weet ze van landbouw?

Tekst: René Bouwmeester | Fotografie: PR

C arola Schouten (40) is bij het grote publiek waarschijnlijk nog niet zo bekend. Een Tweede Kamerlid van de relatief kleine Christen- Unie staat nu eenmaal niet zo vaak in de belangstelling. Toch geldt zij als een grote belofte binnen de ChristenUnie en daar- buiten. De parlementaire pers koos haar in 2011 tot Politiek Talent van het Jaar. De politica van gereformeerd vrijgemaakte huize stond bij de meest recente verkie- zingen als tweede op de kandidatenlijst van de ChristenUnie, achter Gert-Jan Segers. Samen met hem voerde zij namens de partij de coalitie-onderhandelingen. Schouten heeft zes jaar ervaring in de Tweede Kamer. Zij heeft als aandachtsge- bieden Binnenlandse Zaken, Financiën, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Soci- ale Zaken en Werkgelegenheid en Wonen en Rijksdienst. Met landbouw bemoeide ze zich tot dusver niet. Die taak was binnen de ChristenUnie weggelegd voor Carla Dik-Faber. Schouten is een boerendochter, dus enige betrokkenheid bij het onderwerp mag worden verondersteld. Ze groeide op in Giessen, nabij Den Bosch. Haar ouders runden daar een melkveehouderij. Haar

heden belangrijke thema’s weten onder te brengen bij het nieuwe ministerie, zoals het dossier NVWA, kwekersrecht en voedselkwaliteit. RECHT DOOR ZEE Binnen de landbouwwereld is het opnieuw instellen van een ministerie van Land- bouw, Natuur en Voedselkwaliteit met gejuich ontvangen. “Ik denk dat we met haar benoeming niet ongelukkig hoeven te zijn”, zegt KAVB-voorzitter René le Cler- cq met gevoel voor understatement. “Ze heeft een stevige agrarische achtergrond. We hopen dat ze begrip toont voor de uit- dagingen van de agrarische sector en dat we in constructief overleg kunnen kijken waar de oplossingen liggen.” LTO-voorzitter Marc Calon kent Schouten uit de tijd dat ze voor de partij woord- voerder was van volkshuisvesting en hij voorzitter was van woningcoöperatie Aedes. “Schouten is een ijverig persoon. Ze is recht door zee. Goede dossierkennis. Een vrouw die haar woord houdt. Ze staat - als boerendochter - voor de sector. We zullen het vast niet altijd met elkaar eens zijn, maar dat doet daar niets aan af. Ze deugt.”

vader overleed bij een bedrijfsongeval toen zij 9 jaar was. Haar moeder zette het bedrijf met hulp van haar drie dochters nog enige tijd voort. Schouten studeerde bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en woont nog steeds in die stad. Ze werkte in het verleden onder meer als beleidsmede- werker op het ministerie van Sociale Za- ken en Werkgelegenheid. Daarna werkte ze als beleidsmedewerker financiën en so- ciale zaken voor de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. De nieuwe minister werd nog tijdens haar studie ongehuwd moeder van een zoon. Desondanks wist ze, als alleenstaande moeder, haar studie af te ronden. Als nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit mag ze nu de standpun- ten uit het regeerakkoord vorm gaan geven. De ChristenUnie stond als kleinste coa- litiepartner achteraan bij het verdelen van de ministersposten. De partij wist Arie Slob verantwoordelijk te maken voor het ministerie van Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. Schouten was de tweede ministerskandidaat en zij heeft bij het inrichten van het nieuwe departement en het verdelen van de verantwoordelijk-

10

9 november 2017

C O L UMN

Fungi terrible

John Boon Tulpenkweker/broeier Andijk [email protected]

Deze schimmel is ieder jaar onderwerp van mijn schrijven. Wij zelf hoefden ons nooit aan- gesproken te voelen, want zuur of fusarium is bij ons geen probleem natuurlijk. Dus waarom klagen de kopers zo? Wat is het probleem ei- genlijk? Tulpen zijn toch een natuurproduct en daar hoort nou eenmaal wat uitval bij. Daar moeten we allemaal maar gewoon rekening mee houden. En die schade door ethyleen wordt ook altijd overdreven. Tja, dus als klanten een reclame sturen, dan ligt dat vast aan hun. Waar- schijnlijk verkeerde bewaring of gewoon omdat ze er weer een centje af willen. Een beetje te- gengas hoort erbij, dus maar even heen om net zo lang te zeuren tot de reclame minder wordt. Zuur veroorzaakt toch ook geen meerkosten? Toch? Of niet dan? Maar laten we eens eerlijk zijn. Fusarium is ei- genlijk meer iets voor de sukkels onder ons. En daar willen wij als producenten en verantwoor- delijke schakel maar niet voor uitkomen. Want fusarium is een schimmeltje die toeslaat als je het niet goed doet, als je fouten maakt. De eer- ste zuurtjes die in juli vlak na het rooien wor- den gevonden, daar kun je met droge ogen nog de regen de schuld van geven, maar de rest is toch echt veroorzaakt door menselijk falen. Een jaar wat tegenslag kan gebeuren, maar meerde- re jaren teveel zuur is alleen weggelegd voor de grootste klunzen onder ons. Het ergste is dat er eigenlijk niet eens goed wordt gezocht naar een gezamenlijke oplossing. Tenminste ik zie er niks van. Dus doen we al- lemaal maar wat. Eigenlijk zouden we het jaar- lijkse probleempje misschien beter moeten dui- den, want ik vind het ondertussen schandalig dat we met zijn allen nog zoveel zuur hebben en dat nog accepteren ook. Ik vind sukkelzuur wel een mooie.

9 november 2017



9 november 2017

I N G E S P R E K

‘Belangrijkste doelen in regeerakkoord gekregen’

LTO Nederland is overwegend positief over het regeerakkoord. Voorzitter Marc Calon ziet in dit akkoord erkenning voor het belang van de land- en tuinbouw. ‘Het is een regeerakkoord dat ons op veel punten past. In Groningen zeggen we dan ‘het kon minder’.’

Tekst en fotografie: René Bouwmeester

Marc Calon (58) is van huis uit akkerbouwer uit Zuurdijk in Groningen. Hij studeerde landbouwtechniek in Wageningen. Aan het begin van zijn carrière werkte hij als docent en be- stuurder in landbouworganisaties. Hij werd in 1995 namens de PvdA gekozen tot lid van Provinciale Staten in Groningen. Van 1999 tot 2009 was hij gedeputeerde. Calon legde die functie neer toen hij voorzitter werd van de vereniging van woningbouwcorporatie Aedes. Met het aanvaarden van het voorzitterschap van de LTO Nederland keerde Calon terug naar zijn wortels. De Groninger begon op 1 januari 2017 als voorzitter bij LTO Nederland. Hij kreeg er direct twee flinke opdrachten mee. Enerzijds stonden de verkiezingen voor de deur en LTO was er veel aan gelegen om het nieuwe regeerakkoord gunstig te laten uitpakken voor boeren en tuinders. Anderzijds stond LTO aan de vooravond van een forse structuurwijziging waarbij de hele organisatie op de schop moest. Inmiddels is het regeerakkoord gereed en de nieuwe LTO-or- ganisatie staat grotendeels in de steigers. Opvallendste verandering in de nieuwe organisatie is dat per agrarische sector voortaan landelijk wordt gewerkt in een structuur met vakgroepen. De KAVB functioneert ook als vakgroep Bloembollen en Bolbloemen van LTO Nederland. De vak- groepen werken samen in de gescheiden secties plant, dier en multifunctionele landbouw. Die laatste tak is nieuw. Op sommige onderwerpen zullen de verschillende secties geza- menlijk optreden. Daarnaast zijn er portefeuillehouders op belangrijke thema’s die de landelijke sectoren overstijgen,

zoals plantgezondheid of klimaat en duurzame energie. Als gevolg van de verandering wordt de bemensing van het kantoor van LTO Nederland in Den Haag uitgebreid van twaalf naar vijfentwintig mensen. Calon: “De sollicitatiepro- cedures voor de laatste vacatures lopen. Dat werkapparaat moet in november gereed zijn. Dan staat het nieuwe LTO Nederland er.” U heeft na uw aantreden een kennismakingsrondje langs alle sectoren gemaakt. Wat heeft u van de bollensector meegekregen bij uw bezoek in Noord-Holland? “Ik heb een goed beeld gekregen van wat het betekent om bollenteler te zijn. Het was ook goed om te bespreken waar de kwekers tegenaan lopen in hun regio. Het zijn vertrou- welijke gesprekken geweest dus ik kan niet op de inhoud ingaan.” Hoe is het werken vanuit de vakgroepen uitgepakt? “In de kern gaat het om een organisatorische kanteling. De vakgroepen zijn in ‘the lead’. Zij bepalen op hun eigen gebied wat wijs is. De Ambitie Plantgezondheid 2030 komt echt voort uit plantaardige sectoren. In de zomer is ook naar buiten toe gewerkt volgens de nieu- we structuur, tijdens de fipronil-kwestie. Niet Marc Calon, maar Eric Hubers, voorzitter van de vakgroep Pluimveehou- derij, was op tv om uit te leggen hoe het zat. Dat werkte heel goed.”

12

9 november 2017

Hoe zijn de leden die niet in de vakgroep zitten vertegen- woordigd in de organisatie? “Er komt een ledenraad. Dat wordt het hoogste overlegor- gaan. Die raad is eigenlijk de baas binnen de vereniging en dat is nieuw. In de ledenraad zitten vertegenwoordigers uit de regio’s en uit de vakgroepen. De raad wordt samengesteld op basis van productie. LTO Noord heeft daardoor een gro- tere vertegenwoordiging dan de LLTB. Het is geen gekozen ledenraad. Er worden eerst mensen in de regio aangewezen. Uit de vakgroepen nemen waarschijnlijk de vakgroepvoorzit- ters zitting in de raad. Die samenstelling is niet voor eeuwig. We beginnen zo en na twee jaar zullen we dit evalueren.” Welke rol is er voor de regionale verenigingen weggelegd? “De drie regionale verenigingen LTO Noord, ZLTO en LLTB onderhouden het contact met de leden. Zij zijn het aan- spreekpunt. En zij houden zich ook bezig met de belangen op regionaal niveau. Dan moet je denken aan bijvoorbeeld ruimtelijke ordening.” Bij uw aantreden vond u dat de belangenbehartiging pro- fessioneler moest worden. Is dat gelukt? “We hebben in het regeerakkoord kunnen zien wat professi- onele belangenbehartiging doet. In het regeerakkoord gaan twee pagina’s over de agrarische sector. In de laatste 35 jaar is er geen regeerakkoord geweest waarin het zoveel over landbouw ging. Ook in de sociaal economische paragraaf zien we veel van onze inbreng terug. Ik denk dat 90 procent van wat we hebben ingebracht in het overleg van de Sociaal Economische Raad is meegenomen in het regeerakkoord. We hebben daar professionele mensen opgezet en dat is goed gelopen.” Wat vindt u het belangrijkste resultaat? “We hadden drie speerpunten: open grenzen houden voor handel en export, de algemeen verbindend verklaring mo- gelijk maken zodat we gezamenlijk geld bijeen kunnen brengen voor onderzoek en innovatie en tot slot een eigen minister en ministerie. Eigenlijk hebben we die doelen al- lemaal gehaald. We hebben er kort opgezeten. Dat noem ik moderne landbouwbelangenbehartiging en het is bijzonder effectief geweest.” Dus u bent heel tevreden met de uitkomst? “We zijn er nog niet klaar mee. We hebben een slag gewon- nen, maar nog niet de oorlog. Er blijft discussie over zaken als gewasbescherming, dierenrechten en biodiversiteit. Wat LTO moet doen is professioneel zijn, naar de leden luisteren en de oogkleppen breed zetten. Dat betekent ook dat we met ngo’s als Greenpeace om de tafel moeten.” Is er dan niets dat u toch graag anders had willen zien? “Het landbouwonderwijs hadden we graag bij het nieuwe ministerie ondergebracht, maar dat hebben we verloren aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Aan de andere kant is de financiering nu ook bij OCW onderge- bracht en dat betekent dat voor het landbouwonderwijs per student of leerling net zoveel geld beschikbaar is als in het andere onderwijs. Dus dat is dan weer een goede zaak.” Waarom is een minister van Landbouw noodzakelijk? “Er zijn veel pseudoargumenten om een ministerie te willen, bijvoorbeeld omdat we het tweede agrarische exportland ter wereld zijn of omdat een minister van Landbouw in het bui- tenland meer aanzien heeft dan een staatssecretaris. Dat is onzin. In het buitenland is de staatssecretaris gewoon minis- ter. Dat zijn pseudoargumenten. Waar het echt om gaat is dat de minister elke week deel- neemt aan de ministerraad en een staatssecretaris niet. Tij-

Marc Calon VOO R Z I T T E R LTO N E D E R L A ND

9 november 2017 “Ik was er niet van overtuigd dat we het kunnen halen. Nul emissie, dat is bijna onmogelijk. Daarbij worden de detec- tiemogelijkheden steeds beter, dus je kan alles terugvinden. Het is een gigantisch hoge ambitie. We hebben daar intern veel discussie over gehad. Maar het is ook ‘practise what you preach’. We moeten als sector zelf stappen zetten. En er zitten wel randvoorwaarden aan die ambitie. Als je het niet haalt, moet je verantwoording afleggen. Of we het gaan ha- len, dat zal de tijd leren.” dens de ministerraad worden belangrijke zaken besproken en beslissingen genomen. Denk dan bijvoorbeeld aan finan- ciële, juridische en arbeidszaken.” En het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel- kwaliteit? “Het goede van het vroegere ministerie van Landbouw, Na- tuurbeheer en Visserij, was de koppeling met de praktijk. Dat is teloorgegaan onder het ministerie van Economische Zaken, een ministerie van subsidie en regeltjes. Het is be- langrijk dat we terugkeren naar de oude situatie. Een eigen ministerie, met een eigen budget en eigen mensen. Zo kan er niet binnen een ministerie met geld worden geschoven. Wat voor landbouw is, blijft voor landbouw.” LTO heeft met de Ambitie Plantgezond 2030 hoog ingezet. Gaan we dat halen?

13

9 november 2017

Weerbarstiger dan de tulp kan een siergewas bijna niet zijn. Felbegeerd, mateloos populair in de hele wereld, icoon van Nederland. Maar snelle vermeerdering lukt al vier eeuwen niet. En de genetische informatie laat zich moeizaam lezen. Dat is nu wel gelukt. DNA tulp in recordtijd ontrafeld

Tekst: Arie Dwarswaard | Fotografie: René Faas

H et onzichtbare intrigeert de mens al eeuwen. Toen Jan Swammerdam in de zeventiende eeuw met een van de eerste microscopen het leven van de bijen ging bekijken, zag hij ineens veel meer dan ooit een mens gezien had. Zijn verwondering was zo groot, dat hij een heel boek wijdde aan alles wat tot die tijd onzichtbaar was. De bijbel der natuur werd een begrip. De nieuwsgierigheid bleef en met de ontwikkelingen in de techniek kon steeds meer inzicht in het elementaire van de natuur worden verkregen. De inhoud van een cel kwam in beeld en daarna zelfs de kern van het leven: het DNA. Watson en Crick produceerden hun beroemde helixmodel, dat tegenwoordig als direct herkenbaar beeldmerk voor genetisch onderzoek fungeert. Maar hoe bepaal je nu waar welke eigenschappen liggen? Veertig jaar geleden werd daar de eerste stap gezet met wat nu de eerste generatie van sequencen wordt genoemd. Daarmee kon het geheim van het leven worden ontrafeld, maar niet in een erg hoog tempo. In 1990 startte het project HUGO, waarbij vijf landen samen gingen werken om het

Hoe groot het genoom van tulp is, liet Van den Heuvel zien aan de hand van deze aeelding.



9 november 2017

menselijk genoom in kaart te brengen. De tijd die daarvoor nodig was: vijftien jaar. De kosten logen er ook niet om: 1 miljard dollar. Het belang van dit project was en is groot. Immers, met deze kennis is meer inzicht verkregen in allerlei genetische ziek- ten en afwijkingen. Dat helpt om de kwaliteit van het leven te verbeteren. En welk mens wil dat nu niet?. Begin van deze eeuw maakte de wetenschap een flinke slag in de werksnelheid bij het sequencen. De in 2006 ontwikkel- de Illumina kan 600 gigabaseparen per dag aan informatie verwerken. Daardoor kon in drie jaar tijd bijvoorbeeld het genoom van de pandabeer in kaart worden gebracht. En nog was die snelheid niet voldoende. Inmiddels is er een derde generatie technieken ontwikkeld waarmee nog weer sneller grote hoeveelheden DNA zijn te ontrafelen. De apparatuur die daarvoor nodig is, past inmiddels in elke jaszak. Bin- nenkort is het zelfs via de mobiele telefoon mogelijk om DNA-informatie uit te lezen. DUURZAAM PERSPECTIEF De noodzaak om het menselijk genoom in kaart te brengen, is helder. De stap naar andere zoogdieren zoals de panda is voor de hand liggend. Maar waarom zou je ook met planten aan de slag gaan? Voor voedingsgewassen is het nog voor- stelbaar, omdat we ook in de nabije toekomst wel genoeg voedsel moeten hebben om alle 7 miljard burgers te voeden. Maar siergewassen? Strikt genomen kan de mens zonder. En toch is ook daar de stap gezet om het DNA te sequencen. Tijdens een door het Leidse gentechbedrijf BaseClear geor- ganiseerde bijeenkomst, dinsdag 31 oktober 2017, gaf Hans van den Heuvel, managing director research and develop- ment van Dümmen Orange, een toelichting op de stand van zaken in de wereld waarin het sterk groeiende Dümmen Orange acteert. Als er iets is dat zorgen baart in die sier- teeltsector, dan is het wel het gebruik van gewasbescher- mingsmiddelen. Vooral lelie, roos, iris en gladiool staan hoog genoteerd als het gaat om gebruik van deze middelen in kilo’s werkzame stof per hectare. Ook opvallend: in de top-10 nemen bol- en knolgewassen drie kwart van alle gewassen in. “Dat is geen duurzaam perspectief”, aldus Van den Heuvel. “Dümmen Orange wil daar als leidend bedrijf in de sierteelt verandering in gaan brengen. Dat kan

Hans van den Heuvel: ‘Dank zij de nieuwste technieken is het gelukt om het DNA van tulp snel te ontrafelen’

via veredeling, waarbij je nieuwe gewassen resistent maakt tegen ziekten.” Sinds vorig jaar heeft het bedrijf ook de tulp in zijn assorti- ment. Van alle sierteeltgewassen van enig belang is dit veruit het meest weerbarstige gewas. Neem alleen al de vermeer- deringssnelheid. Per jaar twee, hooguit drie nieuwe bollen. Wie dit jaar kruist, heeft over twintig jaar 10.000 bollen en is een half werkzaam mensenleven verder. Alle inspan- ningen om daar de zo vurig gewenste versnelling in aan te brengen zijn tot nu toe op niets uitgelopen. FACTOR HONDERD En dan de genetische kant. Die is minstens zo ingewikkeld. Van den Heuvel liet even wat getallen die elk verstand te boven gaan de revue passeren. Waar de mens al een enorm aantal basenparen heeft, doet de tulp er nog een flinke schep bovenop. “Mede dank zij het werk van Ben Zonneveld weten we dat Tulipa fosertiana 26 gigabasenparen heeft en T. gesneriana 34 gigbasenparen. Dat is een factor honderd ten opzichte van de mens. Met de gangbare technieken uit de tweede generatie sequencing zou het zevenhonderd jaar kos- ten om dit uit te lezen. Als Clusius hiermee begonnen zou zijn, dan waren we nu nog maar net over de helft geweest van deze klus.” Behalve de enorme grootte van het genoom bevat de tulp ook nog enorm veel korte stukjes DNA. Met dank aan de door Oxford Nanopore Technology ontwikkelde derde generatie technieken is zelfs die weerbarstige tulp te door- gronden. Van den Heuvel kon melden dat door de samen- werking van Dümmen Orange met Generade en BaseClear het is gelukt om het tulpengenoom in kaart te brengen, en dat in een recordtijd. In mei 2017 is gestart en nu is het er. “We hebben de kennis en die houden we niet voor onszelf. Christiaan Henkel van BaseClear bereidt een publicatie voor die binnenkort verschijnt.” Op de vraag van een van de aanwezigen of je hiermee het veredelingsproces van de tulp kunt versnellen en daarmee het middelengebruik omlaag kunt brengen, kon Van den Heuvel antwoorden dat dit nu nog niet aan de orde is. “Ons eerste doel was de genetische kant te ontrafelen en dat is gelukt. Het begin is er.”

9 november 2017



9 november 2017

Heetstook als alternatief

De heteluchtcel is nu nog een vreemde eend op het spoelbedrijf van Ruud Warmerdam in Noordwijkerhout. De ondernemer sluit echter niet uit dat over een paar jaar veel bollen en planten worden ontsmet met hete lucht. Ook onderzoeker Peter Vreeburg ziet toekomst in heetstook.

Tekst: Rosa van der Veer | Fotografie: René Faas

W armerdam Spoelbedrijf heeft negen ketels waar- mee een warmwaterbehan- deling wordt gegeven, ofte- wel ‘koken’. Op die manier worden onder meer aaltjes bestreden voordat narcissen, lelies, hosta’s en pioenen worden verkocht of geplant. Hoe een warmwaterbehande- ling moet worden uitgevoerd, is al jaren bekend. Voor praktisch elk gewas en elke kwaal bestaat al een protocol. De duur van de behandeling, de temperatuur van het water: door onderzoek en jarenlang werken in de praktijk heeft het koken weinig geheimen meer. Tegelijkertijd is bekend dat de warmwaterbehandeling ook de nodige nadelen heeft. Verspreiding van virussen zoals PlAMV (lelies), HVX (hosta’s) en bolrot (narcis) kan in warm water razendsnel verlopen. Het verbod op formaline zorgt voor extra problemen. KUUR ZONDER SCHADE Ook levert de warmwaterbehandeling soms gewasschade op. Pioenen bijvoor- beeld geven het eerste jaar na de behande- ling geen bloem. Ook zijn er gewassen die niet gekookt kunnen worden, zoals Phlox. Ruud Warmerdam: “Ik zie de warm- waterbehandeling, die al zeventig jaar wordt gebruikt, als een soort chemokuur waarvan een plant of bol moet herstellen als de ziekte weg is. We zoeken nu naar een chemo die geen schade toebrengt aan de plant of bol.” Warmerdam denkt dat een heetstook, zoals de hete luchtbehandeling kortweg wordt genoemd, in de nabije toekomst die

nieuwe kuur voor de zieke bol zou kun- nen worden. In zijn ogen is deze methode beter dan andere alternatieven zoals het gebruik van actief chloor of een behande- ling met laag zuurstof- en hoog CO2-gehal- te. “Dat is gevaarlijk voor mensen. Hete lucht is dat niet.” KENNIS VERZAMELEN Om te testen hoe goed de hete lucht- behandeling werkt, heeft Warmerdam op eigen kosten een heteluchtcel laten bouwen. Sinds enkele maanden wordt in verschillende gewassen onderzocht hoe de heteluchtbehandeling het beste kan plaatshebben. Het gaat bij de testen om de temperatuur, de tijdsduur, de lucht- vochtigheid, de hoeveelheid lucht die door de kisten wordt gezogen en de snelheid waarmee de bol of plant wordt gekoeld. Voor de testen wordt samengewerkt met Delphy en diverse kwekers. Er zijn onder meer tulpen, narcissen, hyacinten, irissen, alliums, lelies en hosta’s met hete lucht behandeld. Het gaat steeds om kleine par- tijen, want een protocol voor de heetstook bestaat nog niet. “We zijn nu alleen nog maar bezig met het verzamelen van ken- nis en zien pas over een jaar op het land hoe het heeft uitgepakt.” AANVULLING Peter Vreeburg, onderzoeker bij Wagenin- gen University & Research (PPO Bloem- bollen) in Lisse, vindt het prima dat er alvast praktijkkennis wordt vergaard over de veelbelovende heetstook. Er is in zijn ogen nog wel veel onderzoek nodig naar

‘Wellicht kunnen we straks tweederde van de 1.500 hectare bollen met heetstook behandelen’ 2/3

16

9 november 2017

de effecten van heetstook op verschillen- de gewassen en de verschillende plagen. Onderzoek en praktijk kunnen elkaar goed aanvullen. “We hebben recent voor het Hyacinten- fonds onderzoek gedaan naar tripsbestrij- ding door heetstook”, vertelt Vreeburg. “Dat heeft dit voorjaar geleid tot een advies voor holbollen en leverbaar. Het afron- dend onderzoek voor leverbaar loopt nog,

9 november 2017 KOKEN BLIJFT Ondanks de positieve resultaten ziet on- derzoeker Vreeburg de warmwaterbehan- deling tegen stengelaaltjes voorlopig niet verdwijnen. Zeker voor zwaar aangetaste partijen bollen blijft deze ontsmettings- methode in zijn ogen voorlopig de beste. “Maar wellicht kunnen we straks wel van de 1.500 hectare bollen tweederde met heetstook behandelen.” Delphy, bevestigt dat gesproken wordt over samenwerking. De heetstookproeven die door Delphy en verschillende kwekers zijn gedaan, vullen deels het onderzoek van PPO aan. “Het fundamentele onder- zoek bij PPO gebeurt met partijen van twintig tot dertig bollen. Wij doen testen met grotere partijen bollen in gaasbakken of kuubkisten. In zo’n praktijkonderzoek komt soms weer wat anders naar boven.” Naast de praktijkproeven als aanvul- ling op het PPO-onderzoek is Bisschops bezig met onderzoek naar heetstook van afbroeitulpen ter bestrijding van galmijt. Voor alliums wordt gekeken of heetstook een methode is tegen crocusknolaaltje én galmijt. Volgens Bisschops zijn de eerste indruk- ken van de proeven positief maar hij blijft voorzichtig. “Pas op het veld zien we hoe de bol de behandeling heeft doorstaan.” Ook voor hem staat het vergaren van kennis voorop. “We voeren de proeven uit voor en samen met onze klanten. Zo proberen we met elkaar knelpunten in de teelt op te lossen.”

maar daarin wordt ook de bestrijding van het fytoplasma, dat Lissers veroorzaakt, meegenomen. Die resultaten komen volgend voorjaar en ik mag daar alleen tegen de leden iets over zeggen.” Bij dat onderzoek is gekeken hoe lang en hoe heet de behandeling moet zijn om de tripsen te bestrijden en er is gekeken naar de schadekans. Vreeburg: “Gedegen onderzoek is uitgevoerd en werd gevolgd door opschaling naar de praktijksituatie. Je wilt trips bestrijden maar de bol moet de behandeling ook overleven. De schade kan groot zijn.” Vreeburg geeft aan dat er momenteel ook onderzoek loopt naar de bestrijding van galmijten bij tulp (CATT) en bestrijding van stengelaaltjes bij narcis (heetstook met voorweken/schuimen). Dat onderzoek wordt (mede) gefinancierd vanuit het Fonds Innovatie Tulp en een heetstook- fonds van een aantal narcissentelers. De complete financiering is voor dit onderzoek nog niet rond. De testen die bij Warmerdam worden gedaan, kunnen het onderzoek ook een handje helpen door alvast de schadekans te laten zien. “De opzet is om komend jaar met Delphy een opschaling van het heetstookonder- zoek tegen stengelaaltjes uit te voeren. Daarbij zal, naar verwachting, ook van de faciliteit van Warmerdam gebruik worden gemaakt. Maar ook hiervoor moet nog financiering worden gezocht.” PRAKTIJKONDERZOEK Bob Bisschops, adviseur bloembollen bij

Deelname mogelijk

Ruud Warmerdam vraagt voor de testen op zijn spoelbedrijf geen geld. Kwekers die graag een proef willen uitvoeren, kunnen contact met hem opnemen. “Ik hoop dat dit een succes wordt. In dat geval kunnen de kookketels over een paar jaar naar het oud ijzer, maar heb ik wel heteluchtcellen om planten en bollen te behandelen.” Wie meer wil weten over de heetstook- proeven van de verschillendse fondsen kan terecht op de website van de KAVB. Deelna- me aan de proef om stengelaal in narcissen te bestrijden is nog mogelijk.

17

9 november 2017

.RN1HWWHQ&OHDQLQJ KHUJHEUXLNWEORHPEROOHQQHW

.RN1HWWHQ&OHDQLQJ KHUJHEUXLNWEORHPEROOHQQHW

Burgemeester J. Zijpweg 14 - Venhuizen - Mobiel 06 229 454 73 - www.koknettencleaning.nl

Fourage en Kunstmest Creil B.V.

Transport Creil B.V.

Beton Creil B.V.

AAngeboden: Tarwestro scherp geprijsd

CannaSol: virusvrije knollen Bletilla: Nederlands geteeld Pioenen: breed assortiment www.green-works.nl

- zeer geschikt om bloembollen af te dekken - ook 2e soort stro verkrijgbaar

Tevens uw adres voor Betonplaten & Keerwanden

Raadpleeg onze website voor meer aanbiedingen!

% Tel. 0527-274800 www.favanderwal.nl • www.vanderwalbeton.nl

bbv-green works 170919.indd 1

19-09-17 14:22

bbv-vd wal 160914.indd 1

15-09-16 16:05

Vanaf zijn 20ste jaar zat hij al in het vak! Ruim 45 jaar was hij vertegenwoordiger.

Je had altijd praat en nieuwtjes en … als je genoeg publiek had dan werd het bruiloft!!

Wat hebben wij en vele klanten met je gelachen en ontzettend van je genoten!

• SPOELT VRUCHTBOMEN, ONDERSTAMMEN, PLANTEN, BOLLEN, LEEG FUST E.D. SCHOON VOOR EXPORT EN KWEKERIJ, ZODAT ZE GEMAKKELIJKER TE VERWERKEN ZIJN. •“KOOKT” DE MEEST UITEENLOPENDE SOORTEN PLANTGOED, ZODAT AALTJES GEEN KANS HEBBEN. VOOR EXPORT BEHANDELEN WIJ VOLGENS DE RICHTLIJNEN VAN DE BKD INCLUSIEF EEN BEHANDELINGSCERTIFICAAT.

Meinard Botman 03-02-1951 06-11-2017

Wat zullen we je missen!

Informatie over Meinard zijn afscheid kunt u vinden op www.familieberichtenopinternet.nl.

telefoon: 0252-222580 email: [email protected]

Wij wensen Gerda, familie en vrienden heel veel sterkte toe met dit grote verlies.

namens Pink Innovation en alle medewerkers

www. helmus .nl

greenity-pink innovation 171105.indd 1

06-11-17 12:47

T E C H &M E C H

In de rubriek Tech & Mech is er aandacht voor zowel nieuwe als vernieuwende producten uit de sector. Een plek waar techniek en mechanisatie structureel aandacht krijgen.

‘Je bent altijd actueel met GMN Crop’

dagen er tussen een bespuiting moet zitten. Daarnaast tonen we in het programma het etiket en alle be- langrijke informatie, zoals spuitdop- pen, veiligheidsmaatregelen en resistentiemanagement.” “Je bent altijd actueel met GMN Crop”, meent Van den Hoek. “Wan- neer het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden een aanpassing of wijziging doorvoert, wordt dit vrijwel direct in het programma aangepast.” INZICHT Het programma is sinds januari 2017 op de markt, maar is later gebruiksvriendelijker gemaakt. Zo hoeven gebruikers maar een keer een perceel in te tekenen. Willen ze dezelfde bespuiting uitvoeren op hetzelfde of een ander perceel? De kopieerfunctie maakt dat mogelijk. Broersen: “GMN Crop is een hulp- middel voor de teler. Het is verplicht om een gewasbeschermingsmonitor te maken. Dat kan hiermee. Maar er zijn meerdere opties voor rappor- ten mogelijk. Een voorbeeld is dat de teler precies kan inzien hoeveel middel hij heeft gebruikt op gewas- of perceelsniveau. Ook kan hij een bespuiting uitdraaien. Deze uitdraai kan hij of een werknemer gebrui- ken om de spuit te vullen. Op deze uitdraai staat precies wat en hoeveel middel er nodig is voor de bespui- ting. Daarnaast is het programma leveranciersonafhankelijk. Het volledige middelenpakket is opgeno- men in het programma.”

het perceel en kan dan starten met het inplannen van bespuitingen. GMN Crop helpt telers om binnen de richtlijnen te handelen en geen fouten te maken bij registratie.” CONTROLEFUNCTIE Lex Broersen van GMN: “Wij wil- len de gebruiker een gerust gevoel geven. Wanneer een kweker GMN Crop gebruikt, moet hij weten dat het klopt. Vooraf een bespuiting invoeren is het handigst. Als er namelijk iets volgens het etiket niet kan, dan krijgt de kweker een foutmelding met details wat er niet goed is.” Deze controlefunctie is volgens Van den Hoek niet te evena- ren. Broersen legt uit waarom: “Er zijn andere programma’s, maar die geven globaal aan wat er fout is. Wij kijken naar elke regel op het etiket, zoals voor welk gewas het middel gebruikt mag worden, hoeveel liter per hectare is toegestaan en hoeveel

GMN Crop GMN

Tekst: Lilian Braakman | Illustratie: PR

De regelgeving omtrent gewasbe- scherming wordt steeds complexer. Tegelijkertijd moet de kweker zijn spuitregistratie op orde hebben. Die twee punten zijn mede de aanlei- ding geweest voor gewasbescher- mingsleverancier GMN om GMN Crop te ontwikkelen: een hulpmid- del voor de spuitregistratie. Frank van den Hoek van GMN legt in het kort uit hoe GMN Crop werkt: “Wie start met het programma kan zijn percelen eenvoudig intekenen. De kweker wijst een gewas toe aan

Instructiefilm Hoe het programma precies werkt, wordt stap voor stap in een korte film uitgelegd. Deze is te zien op de website van Greenity: www.greenity.nl

9 november 2017

19

9 november 2017